Για έναν νέο τρόπο οργάνωσης
του επαγγελματικού ποδοσφαίρου
στην Ελλάδα

Σκέψεις κι απορίες με αφορμή μια Γενική Συνέλευση που δεν έγινε ποτέ

Αρχικά είχε προγραμματιστεί για τα τέλη Αυγούστου. Δεν έγινε, εξαιτίας της απουσίας του «μεγαλομετόχου» κ.Παγώνη. Μετατέθηκε για τα μέσα Σεπτεμβρίου. Και πάλι όμως δεν έμελλε να πραγματοποιηθεί. Ο εκπρόσωπος του κ. Παγώνη εμφανίστηκε αυτή τη φορά, ζητώντας όμως αναβολή. Αναμένεται να ξαναπραγματοποιηθεί στις 26 Σεπτεμβρίου. Αναφέρομαι βεβαίως στη Γενική Συνέλευση της ΠΑΕ ΠΑΟΚ. Τι ακριβώς συμβαίνει, όμως; Προς τι όλη αυτή η αναταραχή;

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Η ποδοσφαιρική ομάδα του ΠΑΟΚ αποτελεί μια Ανώνυμο Εταιρεία (ΑΕ). Γιατί; Γιατί έτσι οργανώθηκε το επαγγελματικό ποδόσφαιρο από το ελληνικό κράτος. Μέχρι το 1979 το ελληνικό ποδόσφαιρο ήταν ερασιτεχνικό. Οι ποδοσφαιρικές ομάδες ήταν οργανωμένες σε μορφή Αθλητικών Σωματείων (ΑΣ), όπως ακριβώς συμβαίνει ακόμα με τις ομάδες πόλο ή χάντμπολ. Ψηφίστηκε τότε από την κυβέρνηση του αείμνηστου Κωνσταντίνου Καραμανλή ένας νόμος «περί οργάνωσης του επαγγελματικού ποδοσφαίρου». Σύμφωνα με τον νόμο αυτό, οι ποδοσφαιρικές ομάδες μετατρεπόταν αυτομάτως σε ΠΑΕ, δηλαδή σε Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρείες. Το πλαίσιο λειτουργίας τους καθοριζόταν από έναν νόμο του 1920 (!) «περί Ανωνύμων Εταιρειών», αλλά και από έναν επιπρόσθετο νόμο, τον επονομαζόμενο «αθλητικό νόμο», που προσδιόριζε τις διαφορές των ΠΑΕ από τις υπόλοιπες, κοινές ΑΕ. Σήμερα ισχύει ο αθλητικός νόμος Ορφανού, ο οποίος αποτελεί μια τροποποίηση του νόμου Βενιζέλου, η ουσία όμως για τις ΠΑΕ παραμένει η ίδια: Η μεγαλύτερη διαφορά των ΠΑΕ από τις ΑΕ είναι ότι το 10% των μετοχών των ΠΑΕ το κατέχουν τα «μητρικά σωματεία», δηλαδή τα αντίστοιχα ερασιτεχνικά (ΑΣ). Το 10% αυτό παραμένει αμετάβλητο, δεν επηρεάζεται από ενδεχόμενες ΑΜΚ, ο δε ΑΣ κατέχει ιδιαίτερα προνόμια άσκησης ελέγχου των ΠΑΕ, καθορίζει δε και τις προσωρινές του διοικήσεις, τις επονομαζόμενες «διοικήσεις Πρωτοδικείου», όπως αυτή του Θόδωρου Ζαγοράκη. Την τελική ευθύνη ελέγχου (και μάλιστα οικονομικού) των ΠΑΕ την έχει βέβαια το κράτος, και δη το Υπουργείο Εμπορίου (!), στο οποίο υπάγονται όλες οι ΑΕ.

Είναι νομίζω σαφές ότι το συγκεκριμένο μοντέλο οργάνωσης του επαγγελματικού ποδοσφαίρου εν Ελλάδι παρουσίασε ευθύς εξ αρχής σοβαρότατα προβλήματα, παρήγαγε παράγοντες-τέρατα, εξέθρευσε παράγκες, δημιούργησε διαπλεκόμενα, διαφθορά και χρέη. Ο ΠΑΟΚ, μετά τη δεκαετία του ’80, οπότε κατάφερε να φτάσει στην κατάκτηση ενός Πρωταθλήματος, καθώς τα κεφάλαια που απαιτούνταν κρατιόταν ακόμη χαμηλά, αντιμετώπισε τεράστια προβλήματα στην ανάπτυξή του κατά τη δεκαετία του ’90, και ιδιαίτερα μετά τα μέσα της. Από τα μαύρα χρόνια της ύστερης περιόδου Βουλινού, οπότε βρεθήκαμε ένα βήμα πριν τον υποβιβασμό και εκτός Ευρώπης με βαριές τιμωρίες, περάσαμε στην περίοδο Μπατατούδη, η οποία απέφερε δύο Κύπελλα, συνδυάστηκε όμως και με την αποφορά βαρέων κατηγοριών διαφθοράς. Είναι σαφές ότι η διακυβέρνηση Μπατατούδη άφησε πίσω της τεράστια χρέη, αναδεικνύοντας πεντακάθαρα τα όρια του παρόντος τρόπου οργάνωσης των επαγγελματικών ποδοσφαιρικών ομάδων στην Ελλάδα. Ένα αδιέξοδο όχι μόνο του ΠΑΟΚ, αλλά και ολόκληρου του εν Ελλάδι οικοδομήματος. Ένα αδιέξοδο που αποδείχτηκε πλέον περίτρανα και κατά την περίοδο Γούμενου, η οποία θα επιδρούσε υποτίθεται εξυγιαντικά. Το ποδόσφαιρο αποτελεί ένα ιδιάζον είδος εμπορεύματος. Οι ποδοσφαιρικές ομάδες δεν μπορεί να θεωρούνται Ανώνυμες Εταιρείες. Το μοντέλο των ΠΑΕ πνέει τα λοίσθια.

Και φτάνουμε έτσι στη σημερινή κατάσταση, η οποία είναι η εξής:
Το ιδιοκτησιακό καθεστώς στον ΠΑΟΚ είναι θολό. Κανείς δεν κατέχει πάνω από το 50% των μετοχών, πολλώ δε μάλλον το 67% που απαιτείται για τη λήψη ορισμένων αποφάσεων. Ο ΠΑΟΚ διαθέτει διοίκηση, δηλ. Διοικητικό Συμβούλιο (ΔΣ) – διοίκηση η οποία δεν έχει καθοριστεί από τη Γενική Συνέλευση (ΓΣ) της ΠΑΕ, αλλά από τον ΑΣ ΠΑΟΚ, σύμφωνα με τις προβλέψεις του αθλητικού νόμου – δεν μπορεί όμως να διοικηθεί πλήρως και ελεύθερα, καθώς οι μετοχές είναι διάσπαρτες και δεν ελέγχονται από το σημερινό ΔΣ. Στην πραγματικότητα, η παρούσα διοίκηση, παρότι λαοπρόβλητη, είναι ορφανή. Δεν μπορεί να διοικήσει γιατί λείπει ο ιδιοκτήτης-μεγαλοεπενδυτής. Αυτός που θα πάρει απρόσκοπτα τις αποφάσεις στη ΓΣ. Δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα χρεοκοπίας του συστήματος από το θέαμα ενός μεγαλομετόχου, του κ. Παγώνη, να δρα ενάντια στα συμφέροντα της ΠΑΕ, όπως αυτά εκφράζονται από το ΔΣ. Γιατί; Γιατί θέτει πάνω από τα συμφέροντα της ομάδας τα προσωπικά του συμφέροντα. Το υπάρχον νομικό πλαίσιο του δίνει αυτό το δικαίωμα. Θεωρητικά, θα μπορούσε ακόμα και να διαλύσει την ομάδα. Σε άλλες μορφές ανωνύμων εταιρειών το έχουμε ήδη δει. Τι δεόν γενέσθαι;

Η διοίκηση της ΠΑΕ, δηλαδή ο Θόδωρος Ζαγοράκης και ο οικονομικός του συνεργάτης Γιάννης Παπαδόπουλος, επιδιώκουν μια αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου (ΑΜΚ) της ΠΑΕ. Επιδιώκουν δηλαδή την έκδοση νέων μετοχών, οι οποίες θα διατεθούν προς πώληση, τα δε έσοδα θα μπουν στα ταμεία της ΠΑΕ. Είναι ένας τρόπος να αποκτήσει η ΠΑΕ ρευστότητα, καθώς τα έξοδα τρέχουν, οι δε πηγές εσόδων (διαρκείας, τηλεοπτικά), κατά δήλωση του κ. Παπαδόπουλου, έχουν ήδη εξαντληθεί. Εκτός όμως από εισροή εσόδων, η ΑΜΚ επηρεάζει και το μετοχολόγιο της ΠΑΕ. Μεταβάλλει την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των μετόχων. Για παράδειγμα ο κ. Παγώνης διαθέτει σήμερα το 38,5% των μετοχών της ΠΑΕ. Μετά την ΑΜΚ, αν αυτή γίνει τελικά στο ποσό των 9 εκατομμυρίων ευρώ, όπως ακούγεται, το ποσοστό του θα πέσει στο 9%. Η δύναμή του στην ΠΑΕ θα μειωθεί ανάλογα. Γενικά ο τρόπος ο οποίος διοικείται η ΠΑΕ υπαγορεύεται από έναν νόμο του 1920, έναν νόμο που καμία σχέση δεν έχει με αθλητικά σωματεία. Είναι παράλογο!
Αν τελικά η ΑΜΚ προκηρυχθεί, θα δοθεί η δυνατότητα σε οποιονδήποτε μπορεί να διαθέσει το ποσό της αύξησης να πάρει στην κατοχή του την ΠΑΕ, να γίνει ιδιοκτήτης του ΠΑΟΚ και να τον κάνει ό,τι θέλει! Μπορεί, ας πούμε, να στείλει σπίτι της τη διοίκηση Ζαγοράκη. Είναι τρελό!

Απαιτείται άμεσα ένα νέο μοντέλο οργάνωσης.
Ας γίνει ο ΠΑΟΚ πρωτοπόρος σε μια προσπάθεια αναγέννησης του επαγγελματικού ποδοσφαίρου στην Ελλάδα.
Δεν υπάρχει τίποτα φυσικό στην οργάνωση των ποδοσφαιρικών ομάδων σε ΠΑΕ. Θα μπορούσαν να γίνουν οτιδήποτε άλλο, π.χ. ΟΕ, ΕΠΕ, ή κάτι καινούριο, όπως για παράδειγμα Εταιρείες Λαϊκής Βάσης. Να πάψει η πληγή των «μετοχών», που έχει γίνει πηγή τόσων προβλημάτων. Το ποδόσφαιρο χρειάζεται επενδυτές, όχι όμως ιδιοκτήτες. Ο ΠΑΟΚ πρέπει να ανήκει στον λαό του, ο οποίος, μέσα σε ένα κατάλληλο πλαίσιο, μπορεί να στηρίξει οικονομικά την ομάδα, και – κυρίως – να εγγυηθεί μια οικονομική διαχείριση και μια διοίκηση που θα γίνεται πραγματικά για το καλό της ομάδας, και όχι για την εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων των εκάστοτε ιδιοκτητών της.

Απαιτείται μια εκ βάθρων αλλαγή του τρόπου οργάνωσης των ομάδων. Δεν αρκεί ένα σχέδιο «πολυμετοχικότητας» στα πλαίσια του υπάρχοντος πλαισίου. Γιατί αυτό; Γιατί τα χρήματα του κόσμου θα παραμένουν απροστάτευτα. Με μια αύξηση του Μετοχικού Κεφαλαίου θα μπορεί κάποιο φυσικό πρόσωπο να αποκτήσει την πλειοψηφία των μετοχών της ΠΑΕ, να ρίξει το ποσοστό των μικρομετόχων και να ελέγξει τα ταμεία, δηλαδή τα χρήματα του κόσμου, για δικό της όφελος. Είναι πράγματα που τα έχουμε ήδη δει επανειλημμένα στο παρελθόν.

Ο ΠΑΟΚ χρειάζεται επενδυτή. Αυτόν ψάχνει να βρει και η Διοίκηση Ζαγοράκη. Το ζήτημα είναι ότι, με την ΑΜΚ, ο επενδυτής αυτός γίνεται και ιδιοκτήτης. Μπορεί στη συνέχεια αν θέλει, ακόμα και να καθαιρέσει τη διοίκηση Ζαγοράκη. Πρέπει να βρεθεί άλλος τρόπος. Πρέπει οι μετοχές να μείνουν μέσα στην οικογένεια του ΠΑΟΚ. Ο ΠΑΟΚ δεν ανήκει σε κανέναν.

Ο ΠΑΟΚ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΟ ΛΑΟ ΤΟΥ.